برآورد میزان تبخیر- تعرق واقعی با استفاده از روش توازن انرژی سطحی

برآورد تبخیر و تعرق واقعی برای مدیریت منابع آب، به ویژه در اراضی کشاورزی ضروری است. لیکن اندازه گیری مستقیم آن، بویژه در مقیاس های بزرگ بسیار زمان بر، پرهزینه و دشوار است. به همین دلیل در سال های اخیر، روش های مختلفی برای برآورد تبخیر و تعرق بر پایه مشاهدات سنجش از دور ارائه شده است. هدف از این پژوهش، ارزیابی کارآیی مدل sebal برای تخمین تبخیر وتعرق در یک منطقه نیمه خشک بود. این مدل پارامترهایی همچون شاخص های گیاهی، تابش خالص خورشیدی، شدت جریان گرمای خاک، شار گرمای محسوس و شار گرمای نهان را با استفاده از داده های جمع آوری شده توسط سنسورهای ماهواره ای در ترکیب با داده های هواشناسی برآورد می کند. سپس، کسر تبخیری را محاسبه کرده که از آن برای برآورد تبخیر و تعرق واقعی روزانه استفاده می شود. این پژوهش در بخشی از حوزه آبخیز زنجان رود واقع در استان زنجان که کشت غالب آن گندم آبی و دیم است، انجام شد. در این پژوهش، توزیع مکانی تبخیر و تعرق واقعی روزانه برای حوزه یاد شده برآورد شد. گرچه شارهای برآورد شده از تصاویر ماهواره ای با قدرت تفکیک بالا دارای اطلاعات بیشتری است، لیکن گرفتن تصاویر بدون ابر طی فصل رشد از سنسور landsat عملا غیرممکن بود. بنابراین، با استفاده از تصاویر سنسورهای modis (terra/aqua)وtm (landsat-5) امکان استفاده از sebal با داده های سنسورهای مختلف از ماه ژوئن تا جولای سال 2007 بررسی شد. سپس، تبخیر و تعرق روزانه برآورد شده توسط مدل sebal با استفاده از مشاهدات تشتک تبخیر ارزیابی شد. با توجه به مقدار آماره ی rmse که برای هر دو سنسور از میانگین مقادیر واقعی کمتر است (بین 85/0 تا 25/1)، می توان نتیجه گرفت که تبخیر و تعرق برآورد شده برای منطقه مورد مطالعه از دقتی مناسب برخوردار است. همچنین، نتایج نشان داد که دقت تصاویر landsat یک و نیم برابر بیشتر از تصاویر modis می باشند. سنسور modis مستقر بر ماهواره aqua، تبخیر و تعرق واقعی را با دقتی (08/1rmse =) در حدود 1/1 برابر بیشتر نسبت به سنسور modis مستقر بر ماهواره terra(25/1rmse =) برآورد می کند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که سنسور tm مستقر بر ماهواره landsat می تواند با دقت بهتری نسبت به سنسور modis مقدار تبخیر وتعرق واقعی را برای منطقه مورد مطالعه برآورد کند.